Ebe omimi nke oke ugwu, Lake Kariba di n'akuku Zambia na Zimbabwe . N'ihe banyere olu, ọ bụ ọdọ mmiri kachasị ukwuu n'ime ụwa, na-eru ihe karịrị kilomita 140/220 n'ogologo. N'ebe kachasị anya ya, ọ na-aga n'ebe dị anya site na kilomita 25/40 - ya mere, mgbe ọ na-ele anya n'Ọdọ Mmiri Kariba, ọ dị ka ịhụ n'oké osimiri.
Akụkọ na akụkọ ifo nke Kariba
Emere Kariba mgbe e mechara Kariba Dam n'afọ 1959.
Mmiri ahụ mere ka osimiri Zambezi banye n'Oké Osimiri Kariba - mkpebi nke na-eme ka ndị Batonga bi na ndagwurugwu ahụ gbanwee. Ogbenye na mberede nke ebe obibi na-emetụta anụ ọhịa nke anụ ọhịa, ọ bụ ezie na ọrụ Noa mere ka ọ daa mbà. Nzọụkwụ a zọpụtara ndụ nke ihe karịrị anụ ọhịa 6,000 (site na agwọ ndị dị ize ndụ na rhinos na-ata ahụhụ), site n'iji ụgbọ mmiri iji zọpụta ha mgbe ha dabara n'àgwàetiti ndị mmiri mmiri na-ebili.
Aha ọdọ ahụ sitere na okwu Batonga Kariva, nke pụtara ọnyà. A na-eche na ọ na-ezo aka n'oké nkume nke si Zambezi pụta na ọnụ ụzọ olulu ahụ, nke Batonga kwenyere na ọ bụ ụlọ nke chi mmiri bụ Nyaminyami. Mgbe iju mmiri nke ndagwurugwu ahụ, e meriri nkume ahụ n'okpuru 100 mita / 30 mita nke mmiri. Mgbe idei mmiri buru ibu mebiri ọdọ mmiri ahụ ugboro abụọ n'oge a na-ewu ụlọ ahụ, ebo ndị ahụ gbapụrụ agbagha kweere na ọ bụ Nyaminyami na-abọ ọbọ maka mbibi nke ụlọ ya.
Geography nke Lake
Isi iyi ọdọ mmiri ahụ, Osimiri Zambezi, bụ osimiri nke anọ kasị ukwuu n'Africa . Osimiri Kariba n'onwe ya na-adakwasị mita 320/97 n'akụkụ ya kachasị dị na ya ma na-ekpuchi ihe dị ka square kilomita abụọ na narị ise na kilomita 5,500. A na-eme atụmatụ na oke mmiri ya mgbe zuru ezu karịrị ijeri tọn 200.
Kariba Dam dị na njedebe ọwụwa anyanwụ nke ọdọ mmiri, ma na-eje ozi dị ka isi iyi nke ike eletrik, ma maka Zambia na Zimbabwe. N'afọ 1967, e ji ụgbọ elu kapita (obere azụ sardine) dị na Kariba na Lake Tanganyika. Taa, ha na-abụ ihe ndabere nke ụlọ ọrụ ịkụ azụ na-eme nke ọma.
E nwere ọtụtụ àgwàetiti dị na ọdọ mmiri ahụ, ndị a maara nke ọma gụnyere Fothergill, Spurwing, Chete, Chikanka na Antelope agwaetiti. Na mpaghara Zimbabwean ọdọ mmiri, e nwere ọtụtụ ebe anụ ọhịa na-echebe. Ndị na-ejikarị eme ihe n'Ọdọ Mmiri Kariba bụ Ngalaba Ntugharị Matusadona, Ógbè Charara Safari na Chete Safari Area.
Ihe dị iche iche dị iche iche
Tupu eju mmiri ahụ, ala nke ga-aghọ ọdọ ọdọ mmiri gbawara, na-ahapụ ihe oriri dị mkpa n'ime ụwa - na n'ikpeazụ, ọdọ mmiri ahụ. Nzuzo nke a bu ihe di mkpa maka otutu ihe di iche iche nke ọdọ mmiri taa. Tinyere kapita, ọtụtụ ụdị azụ ndị ọzọ ebutewo n'Ọdọ Mmiri Kariba: ma ndị kasị mara amara na ndị bi na ya bụ oke azụ anụ ọhịa. Otu umu mmadu, ndi mmadu bu ndi mmadu ndi mmadu na-achoputa gburugburu uwa n'ihi ike ya na ike ya.
Àgwà ndị a na-eme ka ọ bụrụ otu n'ime ụdị azụ azụ ndị dị na kọntinent.
Osimiri na odo odo na-eto eto na ọdọ mmiri. Osimiri na-eme nri nke Kariba na mmiri dị iche iche na-adọrọ adọrọ na-adọta ụba nke anụmanụ egwuregwu - gụnyere agụ, buffalo, ọdụm, cheetah na antelope. Osimiri bụ ogige maka nnụnụ, ọtụtụ n'ime ha dị n'akụkụ ọdọ ọdọ mmiri na n'àgwàetiti ya. A na-ahụkarị Herons, egrets, kingfishers na storks, ebe ogige ndị dị nso na-enye ezigbo nnụnụ nnụnụ na ihe ndị na-ahụ anya. Ugboro na-agbazigharị ikuku site na ikpuchi obi nke ugo azụ nke Africa.
Ihe kachasị na Lake Kariba
O doro anya na, ọtụtụ n'ime ebe ndị Kariba kachasị elu na-agagharị gburugburu anụ ọhịa ya. Karịsịa, ịkụ azụ azụ bụ isi ihe dị mkpa, ọtụtụ ebe obibi na ụgbọ mmiri na-enye ọhụụ azụ azụ na / ma ọ bụ nduzi.
Ihe kachasị ike nke ndị a ga-enwe mkpara na ịkwado maka ịgbazite, mana ọ kachasị mma iji wetara onwe gị ma ọ bụrụ na i nwere ya. N'October, ọdọ mmiri ahụ na-akwado Kariba Invitation Tiger Fish Festival. E jidere azụ azụ ụyọkọ ụkọ Zimbabwe na Kariba na 2001, na-atụle na 35.4 pound / 16.1 kilogram. Tilapia na umu ohia na-emezu ebe oku zuru oke nke Kariba.
Nnụnụ na igwu egwuregwu na-ewu ewu na Lake Kariba. Ebe kachasị akwụ ụgwọ maka njem nlegharị anya bụ Matusadona National Park, nke dị na Zimbabwe ruo n'akụkụ ọdịda anyanwụ Kariba Town. Ogige a bụ ebe obibi nke nnukwu ise - gụnyere rhino, buffalo, elephant, ọdụm na agụ owuru. A na-ahapụkwa ụgbọ mmiri, ụgbọ mmiri na ụgbọ mmiri dịgasị iche iche na Kariba, ebe mmiri damụ n'onwe ya kwesịrị ịga. Site na mmiri na-adaba na olulu na otu akụkụ na ọdọ mmiri nke ọdọ mmiri na nke ọzọ, ọ mara mma dị ka ọ dị mma site na ntụgharị ihu igwe.
Karịsịa, ọ bụ ma eleghị anya ọdọ mmiri pụrụ iche nke ọ bụ nke a ma ama. Osisi ndị gbagọrọ agbagọ rute n'ugwu site na omimi, ebe a na-ese ha aka na-acha anụnụ anụnụ nke Afrika. N'ụbọchị ahụ, ọdọ mmiri ọdọ mmiri ahụ bụ ihe ngosi dị egwu nke acha anụnụ anụnụ na akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ, ebe anyanwụ na-acha mma mgbe ọ na-egosi na mbara ala Kariba. N'abalị, kpakpando na-apụta n'ìhè nke ebube n'akụkụ mbara igwe nke a na-egbochighị egbochi, ọkụ ha adịghị emetụta site na mmetọ mmetọ. Site na mmalite nke arụmụka, Lake Kariba aghọwo ebe ijuanya.
Inweta ebe & otu esi achọgharị
Enwere ọtụtụ obodo ebe ị ga-amalite njem njem Kariba. Na mpaghara Zimbabwe, obodo kachasị nlegharị anya bụ Kariba Town, nke dị na nsọtụ ọdọ mmiri. Na njedebe ndịda, Binga na Milibizi na-enyekwa ọtụtụ nchịkọta na nnweta nhọrọ. N'akụkụ Zambia, isi ụzọ ndị dị na Kariba bụ Siavonga dị n'ebe ugwu, Sinazongwe gafere n'ebe ndịda. Ọ bụrụ na ị na-abịa site na ikuku, ụzọ kacha mma ị ga-aga bụ ịgafe na Harare na Zimbabwe, wee gafere na Kariba Town - ma ọ bụ ụzọ (awa ise) ma ọ bụ site na ikuku (otu awa). Rịba ama na ụgbọ elu na-aga na Kariba Town bụ akwụkwọ.
Ụzọ kachasị mma iji chọpụta Lake Kariba dị n'ụgbọ mmiri. E nwere ọtụtụ ndị ọrụ dị iche iche na-enyefe ụgbọ mmiri n'ụgbọrụ dị iche iche nke nrụzi, site na nhọrọ nchịkọta onwe-a na-ebugharị na chaatị ise zuru ezu. Ufodi ụlọ obibi na-agakarị ebe dị iche iche dị n'ọdọ mmiri ahụ, na-enye gị ohere ịhụ ma nwee ahụmahụ dị ka o kwere mee. Ufodu ugbo ala na eme ka ndu di mfe site n'inyefe ugwo uzo site na Harare ma obu Lusaka na Zambia. N'aka ozo, enwere otutu ntinye nke ulo obibi, site na ulo n 'ulo oru na ulo ezumike.
Ugwu Kariba
Osimiri Kariba na-ekpo ọkụ n'oge nile n'afọ. Ihu igwe kachasị njọ n'oge okpomọkụ (October ruo April), na oke mmiri mmiri na-amalite n'oge mmiri ozuzo na October. Mmiri ozuzo na-emekarị ruo n'April. Otú ọ dị, a ghaghị icheta na ha na-ejikarị ụdị oké ifufe nke oké ehihie, nke na-egbuke egbuke na-egbuke egbuke. N'August na Septemba, oké ifufe na-emekarị ka ọdọ mmiri ahụ daa. Ndị nwere ike ịbanye n'ọrịa ịba ahụ kwesịrị, gbalịa izere ọnwa abụọ a.
N'ihe banyere ihu igwe, oge kachasị mma iji mee njem bụ n'etiti May na July, mgbe ihu igwe dị ọkụ, dị jụụ na ntakịrị ngwa nju oyi. Azụ ọma tiger dị mma n'afọ nile n'Ọdọ Mmiri Kariba, ọ bụ ezie na oge kachasị mma ka a na-ewere na ọ bụ n'oge okpomọkụ (September ruo December). Oge mmiri ozuzo kachasị mma maka ịgha, oge akọrọ (May ruo Septemba) kacha mma maka nlele egwu egwuregwu. N'ikpeazụ, ọ dịghị oge na-aga na Kariba - enwere oge dị mma maka ọrụ ụfọdụ karịa ndị ọzọ.
Ozi ndị ọzọ dị mkpa
Ọ bụrụ na ị na-eme atụmatụ ịkụ azụ, jide n'aka na ị ga-ahazi ikikere ma mara onwe gị na iwu ịkụ azụ mpaghara. Azụ na-azụ azụ site na ọdọ mmiri ahụ na-ewu ewu, mana jide n'aka na ị gaghị eguzo nso n'ọnụ mmiri ahụ. Kporoba crocodiles na-egbuke egbuke, ọ bụghị kpọmkwem banyere nhọrọ nri ha. N'otu aka ahụ, igwu mmiri n'ọdọ adịghị adụ ọdụ.
Ọrịa ịba bụ nsogbu n'ọtụtụ ebe Zimbabwe na Zambia, gụnyere Lake Kariba. Mgbochi ebe a na-eguzogide ọgwụ chloroquine, n'ihi ya ị ga-achọ ịhọrọ ọgwụ prophylactics nke ọma. Jụọ dọkịta gị maka ndụmọdụ gbasara ọgwụ ndị ị ga-ewe, na ọgwụ ọ bụla ọzọ ị nwere ike ịchọrọ.