Ọrịa ịba bụ ọrịa nrịanrịa nke na - ebute ọbara ọbara uhie ma na - agbasakarị anwụnta Anopheles . A na-enyefe ụmụ mmadụ ụdị ise parasaiti dị iche iche, nke P. falciparum bụ nke kasị dị ize ndụ (karịsịa maka ụmụ nwanyị dị ime na ụmụntakịrị). Dị ka otu akụkọ na-adịbeghị anya nke Òtù Ahụ Ike Ụwa bipụtara, ọrịa ịba ahụ bụ maka ọnwụ nke 445,000 mmadụ na 2016, na 91% nke ọnụọgụ na-eme n'Africa.
N'ime ọnụọgụ ịba ahụ nke dị na 216 n'afọ ahụ, 90% mere n'Africa.
Ihe ndekọ dị ka ndị a na-egosi na ịba bụ otu n'ime ọrịa kachasị na Afrika - na dịka onye ọbịa na Africa, ị nọkwa n'ihe ize ndụ. Otú ọ dị, site na nlezianya kwesịrị ekwesị, a ga-ebelata ohere ịnweta ịba ịba.
Nbidoghari njem
Ọ bụghị akụkụ nile nke Africa ka ọrịa ahụ na-emetụta, n'ihi ya, nzọụkwụ mbụ bụ ịchọta ebe ị chọrọ ịchọta ma chọpụta ma ịba bụ nsogbu. Maka ozi gbasara oge gbasara ọnya ịba, chọpụta ihe edere na Ụlọ Ọrụ Maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa.
Ọ bụrụ na ebe ị na-aga njem bụ ebe ịba, mee ka gị na dọkịta gị ma ọ bụ ụlọọgwụ njem kacha nso soro gị gaa kwurịta banyere ọgwụ ịba. E nwere ụdị dịgasị iche iche, ha niile na-abanye na mkpụrụ ọgwụ mgbochi ma bụrụ ndị na-emepụta ọgwụ karịa ọgwụ.
Gbalịa ịhụ dọkịta gị na ọfụma dị ka o kwere mee, dị ka ọtụtụ ụlọ ọgwụ anaghị edebe ebubo ịba ịba ahụ ma nwee ike ịchọrọ oge iji nye ha iwu maka gị.
O di nwute, o nweghi ike na mkpuchi mkpuchi gi ga-ekpuchi ndenye aha na US. Ọ bụrụ na ọnụahịa bụ ihe iseokwu, jụọ dọkịta gị banyere ọgwụ mkpụrụ ndụ kama ịme ndị nwere akara.
Ndị a nwere otu ihe ahụ, kama ọ na-adịkarị maka ọnụọgụgụ ego.
Ihe omuma di iche
E nwere ihe anọ a na-eji eme ihe banyere ọrịa ịba, nke a na-edepụta n'okpuru ebe a. Ihe ziri ezi maka gị na-adabere n'ọtụtụ ihe dịgasị iche iche, gụnyere ebe ị na-aga, ọrụ ị na-eme atụmatụ ime na ebe ahụ ma ọ bụ ọnọdụ gị.
Ụdị ọ bụla nwere abamuru ya, ihe ndapụta na setịpụrụ iche nke mmetụta ndị dị na ya. Ụmụaka na ụmụ nwanyị dị ime kwesịrị ịkpachara anya mgbe ị na-ahọrọ ọgwụ ịba ahụ maka nke a. Gwa onye dọkịta gị ka o nye gị ndụmọdụ na prophylactic nke ga-akacha mma gị.
Malarone
Malarone bụ otu n'ime ọgwụ ọjọọ ịba ọria kachasị njọ, mana ọ dị mkpa ka e were ya otu ụbọchị tupu ị banye ebe ịba, ma otu izu mgbe ị lọtara. Ọ nwere mmetụta dị nta ole na ole, ọ dịkwa n'ụdị pediatric maka ụmụaka; Otú ọ dị, a ghaghị ime ya kwa ụbọchị ma ghara inwe nchebe maka ụmụ nwanyị ime ma ọ bụ na-enye nwa ara.
Chloroquine
A na-ewe Chloroquine kwa izu (nke ụfọdụ ndị njem na-achọwanye adaba), ọ dịkwa mma maka iji n'oge ime. Otú ọ dị, a ga-ewe ya ọtụtụ izu tupu mgbe ị gachara, ọ pụkwara ime ka ụfọdụ ọnọdụ ahụ ike dị.
N'ọtụtụ mpaghara Africa, anwụnta na-eguzogide ọgwụ chloroquine, na-eme ka ọ bụrụ ihe na-abaghị uru.
Doxycycline
Ejikwa ya kwa ụbọchị, doxycycline chọrọ ka ewere ya 1-2 ụbọchị tupu ị gaa njem ma ọ bụ otu n'ime nhọrọ ịṅụ ọgwụ ịba ịba uru. Otú ọ dị, a ga-ewere ya maka izu anọ mgbe njem gị gasịrị, ọ dịghị mkpa maka ụmụ na ndị inyom dị ime, ma nwee ike ịmalite ịmụtakwu ihe, na-enye ndị ọrụ nwere ike ịda mbà.
Mefloquine
A na-erekarị ya n'aha aha Lariam, a na-ewere mefloquine kwa izu ma nwee nchebe maka ndị inyom dị ime. Ọ dịkwa oke ọnụ, ma a ga-ewere izu abụọ tupu izu anọ. Ọtụtụ ndị na-eme mkpesa na-eme mkpesa banyere nrọ ndị dị nro na mefloquine, ọ dịghịkwa echekwa maka ndị nwere nsogbu mgbochi ma ọ bụ ọrịa uche. Nri nwere ike ịdọrọ ọgwụ na mefloquine na mpaghara ụfọdụ.
Enwere ntụziaka dị iche maka mkpụrụ ọgwụ ọ bụla. Jide n'aka na ị na-eso ha nke ọma, na-achọpụta kpọmkwem oge ole ị ga-amalite njem ị ga-amalite na-aṅụ ọgwụ ahụ, nakwa maka oge ole ị ga-anọgide na-ewere ha mgbe ị laghachiri.
Usoro ihe nchedo
Ihe nkedo di mkpa n'ihi na opughi izere izere onu ogugu obula, n'agbanyeghi uzo i siri di. Otú ọ dị, ọ bụ ezi echiche izere nsị ọ bụla o kwere mee ma ọ bụrụ na ị nọ na ọgwụ, karịsịa dịka enwere ọrịa ndị ọzọ na-ebute anwụnta n'Africa bụ ndị ọgwụ nje ọrịa na-adịghị ekpuchi.
Ọ bụ ezie na ọtụtụ ọdụ ụgbọ elu safari na-enye ụgbụ mosquito, ọ bụ ihe dị mma mgbe niile iji weta otu onye. Ha dị ọkụ, ọ dịkwa mfe ịbanye n'ime akpa gị. Họrọ otu onye na-ere ọgwụ ahụhụ, ma ọ bụ na-ehicha onwe gị na ụlọ gị kwa abalị tupu ị lakpuo ụra. Mmanụ ala na-adịkwa irè ma na-ere ọkụ ruo awa asatọ.
Họrọ ebe obibi na Fans na / ma ọ bụ ikuku oyi, dịka ntụgharị nke ikuku na-eme ka anwụnta ghara ịdakwasị ma taa. Zere ịcha akwa ma ọ bụ senti siri ike (chere na ị ga-adọta anwụnta); ma na-eyi uwe ogologo ogologo na uwe elu aka na-acha ogologo oge n'ehihie na ụtụtụ mgbe oke anwụnta na-arụsi ọrụ ike.
Ọrịa Ọrịa na Ọgwụ
Mgbochi ọrịa ịba na-arụ ọrụ site na igbu ọrịa paraba na mmalite oge mmepe. Otú ọ dị, ọ bụ ezie na ha na-ebelata ihe ize ndụ nke ibute ọrịa ịba ahụ n'ụzọ dị ịrịba ama, ọ dịghị otu n'ime ọgwụ ndị e depụtara n'elu bụ 100% dị irè. Ya mere, ọ dị ezigbo mkpa ịmata mgbaàmà nke ịba, nke mere na ọ bụrụ na ị na-eme nkwekọrịta ya, ị nwere ike ịchọ ọgwụgwọ ngwa ngwa o kwere mee.
Na mmalite oge, ihe nrịba nke ịba na-emetụta ụdị ọrịa ahụ. Ha na-agụnye ọnyá na mgbu, ọkụ, isi ọwụwa na ọgbụgbọ. Oké njo na ịṅụ iyi na-agbaso, ebe ọrịa P. falciparum na -ebute ọrịa na-akpata mkpali, ụra na mgbagwoju anya, ihe niile bụ ihe mgbaàmà nke ịba ahụ. Ụdị ịba ahụ dị ize ndụ, na nlekọta ahụike ozugbo dị oké mkpa.
Ụfọdụ ụdị ịba (gụnyere ndị nke P. falciparum , P. vivax na P. ovale kpatara) nwere ike ịmaliteghachi n'oge oge ụfọdụ ruo ọtụtụ afọ mgbe ọrịa mbụ malitere. Otú ọ dị, ọrịa ịba na-adịkarị 100% ọgwụgwọ ma ọ bụrụhaala na ị na-achọ ọgwụgwọ ngwa ngwa ma mezue usoro ọgwụgwọ gị. Ọgwụgwọ gụnyere ọgwụ ndenye ọgwụ, nke dabere na ụdị ịba ị nwere na ebe ị nwetara ya. Ọ bụrụ na ị na-aga ebe dịpụrụ adịpụ dịpụrụ adịpụ, ọ bụ ezi echiche ịgwọ ọrịa ịba ahụ kwesịrị ekwesị na gị.
Jessica Macdonald kwadoro isiokwu a na February 20th 2018.