Ọ bụrụ na ị na-agbaso akụkọ ahụ n'oge na-adịbeghị anya, ị ghaghị ịhụ na ị ga-ahụ ihe karịrị ole na ole na-ezo aka na nje Zika, ọrịa na-ebute anwụnta nke yiri ka ọ gbawara n'ime nchọpụta ọha na eze n'ime izu ole na ole gara aga. N'ikwu eziokwu, ọrịa ahụ anọwo gburugburu ruo ọtụtụ afọ, ma ọ dị ugbu a ka ọ na-agbasawanye ná mba ọzọ, mmetụta ọjọọ ya dị egwu na-eto eto na ike.
Nje Zika anọwo ebe ọ dịkarịa ala afọ ndị 1950, ma ọ na-ejikarị na-agbanye ya na ìgwè dị warara nke gbara Ala gburugburu nso.
Ọ bụ nke a na-ahụkarị n'Africa na Eshia, ọ bụ ezie na ugbu a, ọ gbasaa na Latin America nakwa na a na-akọ banyere ebe ndị si Brazil na Mexico. A chọtala ọrịa ahụ na Caribbean, na ebe ndị dị ka Virgin Islands, Barbados, Saint Martin, na Puerto Rico na-akọ akụkọ.
Nye ọtụtụ ndị mmadụ, mgbaàmà zuru ezu nke Zika yiri ndị oyi. CDC na-ekwu na ihe dị ka mmadụ 1 na 5 ndị na-ebute nje ahụ na-arịa ọrịa n'ezie. Ndị na-ahụkarị ọkụ, nkwonkwo na ahụ mgbu, conjunctivitis, isi ọwụwa, na ọkụ ọkụ. Ihe mgbaàmà ndị ahụ na-adịkarị nwayọọ, na-adịru nanị ụbọchị ole na ole ma ọ bụ izu. Ugbu a, ọ dịghị ọgwụ ịgba ọgwụ ọ bụla, na ọgwụgwọ a na-agbaso bụ iji zuo ike dị ka o kwere mee, nọrọ na-edozi ahụ, ma were ọgwụ ndị dị mkpa iji belata ahụ ọkụ na mgbu.
Ọ bụrụ na ndị ahụ bụ naanị ihe mgbaàmà, na mgbake dị nnọọ n'ihu, ọ ga-enwe obere ihe kpatara nchegbu.
Mana ọ dị mwute na Zika nwere mmetụta dị egwu dị egwu maka otu akụkụ nke ndị bi na - ụmụ nwanyị ndị dị ime ugbu a ma ọ bụ na-agbalị ime ime. A na-ekwenye ugbu a na nje ahụ bụ ihe kpatara nkwarụ nwa a na-akpọ microcephaly. Ọnọdụ a na - eme ka a mụọ nwa na enweghi obere isi na ụbụrụ ụbụrụ siri ike.
Na Brazil, ebe a maara ụdị nje Zika ugbu a ka ọ dịkarị, ọnụ ọgụgụ nke microcephaly toro na afọ gara aga. N'oge gara aga, mba ahụ hụrụ ihe dị ka ọnụọgụ abụọ nke nkwarụ ọ bụla n'afọ ọ bụla, ma n'afọ 2015, ọnụ ọgụgụ ahụ ruru n'elu 3000. Kasị njọ, e nweela ihe karịrị 3500 okwu ndị a kọrọ n'etiti Ọktoba nke 2015 na Jenụwarị nke 2016. Otu enwe nnukwu mmụba na-ekwu nke kachasị.
O doro anya na egwu ndị inyom dị ime dị ezigbo mkpa. Nke ukwuu nke na ọtụtụ mba na-adọ ndị inyom nwanyị njem aka ná ntị ka ha zere obodo ọ bụla ebe a maara Zika ka ọ nọ n'ọrụ. N'ihe banyere El Salvador, mba ahụ agwala ụmụ amaala ya ka ha ghara ịmụrụ ime ruo mgbe 2018 gasịrị. Echiche nke mba na-enweghị nwa ọhụrụ ọ bụla a mụrụ maka afọ abụọ yiri ihe a na-apụghị ikwenye ekwenye.
Ka ọ dị ugbu a, maka ndị njem, o yighị ka ọ bụ ihe ọ bụla na-akpata nchegbu, ebe ọ bụ na enweghi njikọ nke ọrịa na-akpata ọkpụkpụ nwa mgbe nna ahụ nwụsịrị. Ma nke a bụ nchegbu kachasị maka ụmụ nwanyị ọ bụla nwere ike ịga njem na mpaghara ndị dị nso n'ọdịnihu, karịsịa ma ọ bụrụ na ha dị ime ma ọ bụ na-agbalị ịghọ ya. Ọ bụrụ na nke ahụ abụghị ikpe ahụ, o yiri ka ọ gaghị enwe mmetụta ọhụụ ọ bụla nke nje ahụ na-abanye na usoro.
Otu n'ime nsogbu kachasị njọ nke nje Zika bụ otú ọ dị ngwa ọ na-agbasa. Ọtụtụ ndị ọkachamara na-eche na ọ bụ naanị oge tupu ya eruo United States, ebe ọ nwere ike imetụta akụkụ buru ibu nke ndị mmadụ. Ma karịa nke ahụ, nke a nwere ike ịghọ ọrịa zuru ụwa ọnụ ma ọ bụrụ na nje virus nke dị na Latin America na-eme ka ọ gaa n'akụkụ ndị ọzọ nke ụwa. Ebe ọ bụ na onye na-ebute ọrịa ahụ nwere ike ịfe ya na mosquit ndị ọzọ site na nsị nke ahụhụ ahụ, ohere nke nke ahụ yiri ka ọ dịkwa mma.
Ụmụ nwanyị nwere afọ ojuju bụ ndị nwere atụmatụ ịga ebe ndị nje ahụ nọ na-arụsi ọrụ ike nwere ike ịtụle ịkagbu atụmatụ ndị ahụ. N'ezie, ọtụtụ ụgbọ elu na South America na-ekwe ka ndị njem nwanyị gbanyụọ ụgbọ elu ha ma nweta nkwụghachi, dịka United na American.
Ndị ọzọ ga-agbaso.
N'oge ahụ, ọ bụrụ na ị na-emeso Zika, inwe ezi uche yiri ka ọ bụ akụkụ kachasị mma.
Nwelite: Mgbe e dere akwụkwọ a nke mbụ, ọ dịghị ihe ọ bụla gosiri na Zika nwere ike ibute site na mmekọahụ. Ma ugbua, egosiputa na ọrịa ahụ nwere ike site na onye ahụ bu oria site na nwanyị. Ka ọ dị ugbu a, ọ bụ naanị ugboro abụọ ka edere usoro a, ọ na-enye nsogbu. Jide n'aka na ị ga-eme nlezianya kwesịrị ekwesị mgbe ị na-aga ebe ebe a mara Zika ugbu a na-agbasa.