Mpaghara Spanish nke Catalonia nwere nnukwu akụkọ na-adịbeghị anya, n'ihi ọgba aghara ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-arịwanye elu nke ụfọdụ n'ime ndị obodo ya mere maka nnwere onwe. Nke a bụ ihe ndị na-eme na Catalan Crisis ruo n'oge, na ihe ha nwere ike ịpụta maka njem ma na Catalonia, nakwa na Spain n'ozuzu ya.
Ịghọta Ọkọlọtọ nke Catalonia
Iji ghọta ihe ndị na-eme ugbu a na Catalonia, ọ dị mkpa ileba anya n'akụkọ ihe mere eme mpaghara ahụ.
N'ịbụ nke dị na nkwụda ugwu nke Spain, Catalonia bụ otu n'ime obodo iri na asaa nke obodo ahụ. Ọ bụ ebe obibi ihe dịka nde mmadụ asaa na nde ise, ọtụtụ n'ime ha na-enwe obi ụtọ dị ukwuu na ọdịbendị na ọdịbendị nke ógbè ahụ. Asụsụ Catalan na-anọchite anya asụsụ dị iche, abụ na ọkọlọtọ; na ruo n'oge na-adịbeghị anya, ógbè ahụ nwere ọbụna nzuko omeiwu ya na ndị uweojii.
Otú ọ dị, gọọmentị etiti dị na Madrid na- achịkwa ego na ụtụ isi nke Catalonia - kpatara esemokwu maka ndị Catalan na-ewe iwe na ha ga-enye aka na mpaghara ndị dara ogbenye. Nsogbu ndị dị ugbu a na-esitekarị na 2010, mgbe Ụlọikpe Spanish Constitutional Court kpere ọtụtụ isiokwu ndị omeiwu Catalan gafere na nkwalite 2006 na iwu mpaghara kwadoro. N'ime mgbanwe ndị a jụrụ bụ mkpebi ịkwado asụsụ Catalan n'asụsụ Spanish na Catalonia.
Ọtụtụ ndị bi na Catalan hụrụ mkpebi ikpe Ụlọikpe ahụ dị ka ihe iyi egwu nchịkwa mpaghara ahụ.
Ihe karịrị otu nde ndị mmadụ na-aga n'okporo ámá na-eme mkpesa, na ndị onwe ha na-eme onwe ha ka ha nwee onwe ha n'etiti etiti nke esemokwu a nwetara ọganihu dị ka ihe kpatara ya.
Nsogbu nke Taa
Nsogbu nke ugbu a malitere na October 1, 2017, mgbe ndị omeiwu Catalan gbara akwụkwọ maka iji chọpụta ma ndị Catalan chọrọ nnwere onwe.
Nsonaazụ gosiri na 90% rụpụtara ihu ọma nke otu mba nweere onwe ya; ma n'eziokwu, ọ bụ nanị 43% nke ndị bi n'ógbè ahụ gosipụtara na nhoputa aka nhoputa-na-ahapụ ka ọ ghara ịmata ihe ihe ka n'ọnụ ọgụgụ nke ndị Catalonian chọrọ n'ezie. N'ọnọdụ ọ bụla, Ụlọikpe Iwu.
Ka o sina dị, na October 27, ndị omeiwu Catalan kpebiri ịmepụta mba nweere onwe ha site na 70 votes na 10 na nhoputa nzuzo. Madrid kwuru na votu ahụ dị ka onye na-agba mbọ ka a gbanwee ya , ma mee ka ihe dị na Nkeji edemede 155 nke ụkpụrụ iwu nke Spanish dịka nsonaazụ. Akụkụ a, nke a na-enwetụbeghị mbụ, nyere Prime Minister Mariano Rajoy ike ịghara ịchịkwa iwu kpọmkwem na Catalonia. O mebiri nzuko omeiwu Catalan ozugbo, ma kpoo ndi isi ochichi ndi isi na isi ndi uwe ojii mpaghara.
Onye isi na Catalan President Carles Puigdemont kwadoro ịkwado mkpebi ndị ahụ na Madrid na mbụ, wee gbaga na Belgium iji gbapụ ebubo nnupụisi na ịgba ọchịchị mgba okpuru. Ka ọ dị ugbu a, Rajoy kwupụtara nhoputa mpaghara mpaghara maka December 21, bụ nke ga-ahụ nhazi iwu ọhụrụ nke Catalan ma weghachite onwe ya. Na October 31, Puigdemont mara ọkwa na ya ga-asọpụrụ nsonaazụ nke nchịkọta December, nakwa na ọ ga-alaghachi na Spain ma ọ bụrụ na a ga-akwụ ụgwọ ikpe ziri ezi.
Nsogbu nke Nsogbu Na-aga n'ihu
Nkwado nke Puigdemont maka nhoputa ndi nhoputa ndi ochichi ohuru mere ka mkpebi nzuko omeiwu gara aga ime ka otu mba nweere onwe ya ghara idi. Ka ọ dị ugbu a, mmekọrịta dị n'etiti Catalonia na nke ndị ọzọ dị na Spain nọgidere bụrụ ihe a na-ejighị n'aka. N'agbanyeghi ihe ndi uweojii na-eme n'ihu onwa ogugu onwa Ogugu 1, o yiri ka o gaghi adi n'onodu a na ọnọdụ a ga-abanye n'ime agha agha. Otú ọ dị, esemokwu dị n'etiti Madrid na Catalonia (na n'etiti ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị nnọchiteanya n'otu n'ime mpaghara ya) ga-anọgide na-aga n'ihu ruo oge ụfọdụ.
Ọ bụrụ na ndị otu a họpụtara na Disemba bụ nnwere onwe, ọ ga-abụrịrị na a ga-akpọlite isiokwu nke otu mba Catalan dị iche iche na ọnwa na-abịanụ.
Maka ugbu a, nsogbu kachasị na nsogbu ahụ nwere ike ịbụ akụ na ụba.
Ugbua, ihe karịrị ụlọ ọrụ 1,500 akwagawo isi ụlọ ọrụ ha na Catalonia, tinyere mpaghara abụọ kachasị ukwuu nke ógbè. Ọnụ ọgụgụ ụlọ ahịa na ndị na-esite na ya abụrụla ndị dara ada, na-atụ aro na ụlọ ọrụ njem ga-ata ahụhụ n'ihi ego n'ihi ọgba aghara ndọrọ ndọrọ ọchịchị Catalonia. Enwere ike imetụta oke akụ na ụba Spanish, dị ka GDP Grik na-anọchite anya ihe dị ka pasent 20 nke mba nile.
Ma n'ikpeazụ ọ ga-aga nke ọma maọbụ na ọ bụghị, nkwupụta ọha na eze nke Catalonia maka nnwere onwe nwere ike ime ka ndị na-ama jijiji na obodo Europe dum. Ruo ugbu a, European Union, United Kingdom na United States ekwupụtawo nkwado ha maka Spain dị n'otu. Otu Catalonia nke nwere onwe ya ga-ahapụ EU na Euro, na-ejikọta ya na Brexit iji setịpụ ihe nlereanya maka ndị ọzọ na-eme mgbanwe na Europe ma na-atụ egwu nrụgide nke EU n'ozuzu ya.
Mmetụta Pụrụ Iche Maka Ndị ọbịa na Catalonia
Ọtụtụ ebe ndị Spain kacha eleta anya dị n'ime Catalonia, gụnyere obodo Barcelona (nke a ma ama maka ya na Catalan Modernist architecture) na ụsọ oké osimiri Costa Brava. Na 2016, mpaghara ahụ dọtara ndị njem nleta 17.
N'oge ahụ, Ụlọ ọrụ US Embassy dị na Spen ahapụghị Ntugharị njem ọ bụla ma ọ bụ Ntugharị njem maka Spain, ọ bụ ezie na ndị ọchịchị US na UK na-enye ndị njem nleta aka ịkpachara anya na Catalonia n'ihi mkpesa ndị na-aga n'ihu. Ọtụtụ ndị ọkachamara kweere na ihe ize ndụ nke esemokwu gha emeela ka ọ daa mbà site n'adighi ike nke Puigdemont gbalịrị igbupu. Otú ọ dị, a gaghị egbochi ohere ime ihe ike n'etiti òtù ndị omempụ n'akụkụ abụọ nke esemokwu ahụ.
Ọbụna mkpesa nke udo nwere ike ịmegharị na-eme ihe ike na-atụghị anya ya. Ka o sina dị, o yikarịrị ka mmemme ga-eme ka ọ ghara imebi ihe ị na-eme kwa ụbọchị kama ịtụ egwu. N'oge ahụ, enweghi obi abụọ, mgbakasị na nnwere onwe nke esemokwu bụ ihe kachasị na-ezuru ezumike Catalan n'etiti ọnọdụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ugbu a.
N'ikwu nke ahụ, Catalonia nọgidere bụrụ ebe dị egwu na-esite na ọdịbendị na n'akụkọ ihe mere eme. Na Barcelona, iga n'ihu ọha na-arụ ọrụ dị ka ọ dị na mbụ ma hotels na ụlọ oriri na ọṅụṅụ na-emeghe maka azụmahịa. Ndị njem nleta nwere ike ịba uru site na ọnụ ọgụgụ mmadụ ole na ole na ọnụ ala dị ka ụlọ ọrụ na-agbalị ịmanye ndị ọbịa ka ha kwado akwụkwọ ha, kama ịmegharị atụmatụ ezumike ha n'ebe ndị ọzọ.
Gịnị Banyere ebe ndị Spain?
Ihe ụfọdụ na-adọ aka ná ntị na ọ bụrụ na esemokwu na Catalonia na-aga n'ihu, ntụgharị uche nke ndị uweojii na-ahụ maka nsogbu ndị dị na ugwu ugwu nwere ike ịhapụ mba ndị ọzọ kpughere n'otu oge mgbe mba Europe niile na-eche nsogbu iyi egwu egwu. Nke a abughi ihe egwu egwu - n'August 2017, mmadu iri na isii ka egburu ndi mmadu n'agbakwunyere ndi agha Islam na Barcelona na Cambrils.
N'otu aka ahụ, ndị ọzọ na-enwe nchegbu na nnwere onwe nke Catalonia nwere ike ịkpalite mgbalị ndị na-arụ ọrụ n'okpukpe ndị ọzọ na Spain, gụnyere Andalusia , Balearic Islands na Basque Country . Na nke ikpeazụ, otu onye ETA dị iche iche gburu ihe karịrị mmadụ 820 na-eme ihe ike maka nnwere onwe, ọ bụ naanị n'April 2017. Agbanyeghị, ọ nweghị ihe àmà na ETA ma ọ bụ nzukọ ọ bụla ọzọ na-eme ihe ike ga - ezukọta n'ihi ihe ndị mere na Catalonia.
Maka ugbu a, ndụ ndị fọdụrụ na Spain na-aga n'ihu dị ka ndị nkịtị ma ọ gaghị emetụta ndị njem nleta. Ọ bụ ezie na nke a nwere ike ịgbanwe ma ọ bụrụ na Catalan Crisis na-abawanye na ọnwa ndị na-abịanụ, ọ dịghị ihe mere ị ga-eji kwụsị ezumike ezumike gị na Spanish.