Ide akuko banyere nnupu isi nke afo 1916 na Dublin siri ike. Enwere otutu ihe na emeghi ederede, mana ha nwetara otutu site na nchekwa ndi mmadu. Ka anyị lee ihe merenụ na Ista 1916. Mgbe mmalite mmalite nke mmalite , Ista Na-emecha mesịa gbaghaa ruo mgbe ahụ ruo Monday na Dublin ...
Dublin, Ista Monday 1916
N'etiti ehihie na Mọnde Ista Monday1616, ndị Dubliners na-ama jijiji hụrụ ogidi ndị ọrụ afọ ofufo Irish na ndị Irish Citizens Army (tinyere ndị mmekọ) na-agafe n'obodo ha.
Ha na-ebu ọtụtụ egbe égbè, ma ọ bụ ọbụna pikes na pickaxes, na-eyi uwe mara mma ma na-egbuke egbuke ma ọ bụ uwe ndị nkịtị. Otu n'ime ndị ọrụ mbembụ na-ezukọta n'ihu Ụlọ Ọrụ Nzuzu Dublin (GPO) , na-ege Patrick Patrick na Pears na-akpọsa "Irish Republic", ma na-agba àmà nke ịkwado nke ọkọlọtọ ọhụrụ ahụ. E buliri GPO n'isi ụlọ ọrụ, nke a na-ebuli n'okpuru nduzi nke Pearse, Connolly, onye ọrịa Joseph Plunkett na-adịghị ala ala, nke na-enwe obi abụọ na O'Dahilly, Tom Clark, Sean MacDermott na ọ fọrọ nke nta ka amaghi ya, mana ADC na-anụ ọkụ n'obi bụ Michael Collins.
Akụkụ ndị ọzọ nke obodo ahụ nwere ndị agha nnupụisi dị iche iche. Eamon de Valera na-akpọ Boland's Mill maka Irish Republic (Dublin wara ya na Garibaldi na-ewere bisiki), mgbe Michael Mallin na Countess Markiewicz nọ n'ogige dị na St Stephen's Green, Eamonn Ceant ụlọ dị na South-Western Dublin, Eamonn Daley Ụlọikpe anọ.
Ebumnuche ndị dị mkpa adịghị emezu ma bụrụ ịdọ aka ná ntị n'oge nke ihe ga-eso. A ghaghị ighata magazin ahụ na Magazine na Phoenix Park , mana onye isi ndị agha ahụ nwere isi ihe na onye na-akụ ya na Fairyhouse Races. A naghị ebuso ụlọ elu Dublin agha n'ihi ụda (kpamkpam) na ọ bụ ndị agha siri ike na-agbachitere ya.
A kpochapụrụ ọrụ nke isi telivishọn mgbe otu agadi nwanyị na-agafe agafe gwara ndị nnupụisi na ọ jupụtara na ndị agha. Ndị agha Briten mbụ batara ebe a ka awa ise gasịrị. Ụlọ Akwụkwọ Trinity , nke a wụrụ dị ka ebe siri ike na HQ kachasị mma karịa GPO, na-eleghara anya naanị n'ihi enweghị ike ọrụ n'akụkụ nnupụisi ahụ.
Ulo ogwu nke St Stephen's Green Park site na ICA weghaara ngwa ngwa n'ime ihe ojoo dika ndi agha Britain gosiputara ikike ndi agha karia ndi nnupu isi ahu, ma jiri ulo oru Shelbourne na-abia nso iji gbanye ogige na egbe ndi agha, na-eziga ndi nnupu isi ka ha na-agbaputa ihe n'osisi. Nke a na-adaba n'ime ugbo mgbe a na-ekpuchi ụgbọala iji kwe ka onye na-elekọta anụ ụlọ na-eri nri na ọdọ mmiri ahụ.
Atụmatụ Irish Rebels
Ihe ịga nke ọma nke ndị nnupụisi ahụ buru ibu n'ihi ihe ijuanya ka ha na-abaghị na Britain. A na-ejigideghi ndị agha na ndị agha a na-azụghị aka gaa n'ọdụ ụgbọ elu. Na ndị agha ịnyịnya agha na-awakpo GPO n'okpuru Colonel Hammond kwụsịrị na ọdachi mgbe ịnyịnya na-adaba na sụọ ngọngọ na Dublin si cobblestones.
Ma nke a nile enweghị ike ịzochi eziokwu ahụ na nnupụisi ahụ ga-ala n'iyi ọ gwụla ma Ireland nile kwadoro nkwado nke ndị nnupụisi ahụ, na-eweta mmeri ndị agha na ịchụpụ British, ma ọ bụ ndị Briten na-eri nri ma na-apụ, ma ọ bụ ndị Germany na-adabere na nkwado nke ndị nnupụisi ahụ.
Ihe ndị a nile dị ka ihe ezi uche dịka echiche nke Connolly na British agaghị eji ụzụ rụọ ọrụ iji zere imebi isi ego na itinye ego.
Ọchịchị Na-adịghị Na-adị Nrọ nke Onwe
Ireland adịghị ebili, a na-etinyekwa ọgba aghara obodo ngwa ngwa, mgbe ụfọdụ site n'enyemaka nke ndị ọrụ afọ ofufo mba. Ndị Britain egosighị na ha ga-atụba akwa nhicha ahụ. Ndị Germany nọrọ jụụ na-anọghị. Ọbụna Connolly aghaghị ịmara na ọ na-alụ ọgụ mgbe agha na-aga "Helga" malitere ịwa GPO. N'agbanyeghị nke ahụ, ọ ka dere, "Anyị na-emeri!" mgbe GPO na-agbada gburugburu ya, ihe na-emetụ n'ahụ bụ nke nwere ike ịbụ n'ihi ọkwa nke nsị na ọbara mgbe ọ na-ata ahụhụ abụọ.
Na GPO na mkpọmkpọ ebe, Ụlọikpe anọ na-enwu ọkụ na ICA na-achọ ebe obibi na Royal College of Surgeons, ọnọdụ ahụ dị egwu.
Enweghi olile anya nke mmeri nye ndi nnupu isi, otutu iri puku ndi agha Briten na-agbanye n'ime Dublin.
Ọ bụ naanị oge ruo mgbe ndị nnupụisi ahụ ga - agbadata - na Saturday sochirinụ, Onyeisi Ọchịchị ọhụrụ Sir John Maxwell nakweere nke a. 116 ndị agha Britain anwụọla (gbakwunyere narị itoolu na-efu efu), ndị uwe ojii iri na atọ nke Royal Irish Constabulary na atọ site na ndị uweojii na Dublin Metropolitan nwụkwara. N'elu akụkụ nnupụisi, 64 gburu, ọ dịkarịa ala abụọ site na "ọkụ enyi". Ọnwụ ndị kasị elu bụ ndị nkịtị na ndị na-abụghị ndị agha. 318 nwụrụ na crossfire.
Ma igbu ya adịghị anya ... Maxwell chọrọ ịbọ ọbọ ya !