Kedu ihe ndị mere na-eduga ná nnupụisi na Dublin?
Atụmatụ maka Ista Ista nke 1916 dị mfe: ịchọta ndị agha ndị agha mba na Sunday Sunday, were mberede jide Briten, na-ebi na saịtị ndị dị na Dublin na ógbè, kwupụta na Irish Republic na-eto eto nke ụwa dum, na-enwe obi ụtọ mgbe ọ bụla . Ma atụmatụ kachasị mma nke ụmụ nwoke na ụmụ oke ... na ya mere na izu ụka Ista ahụ. Nke mbụ bụ ịmepụta nke iwu, na iwu iwu, na-eduga na igbu oge.
Mgbe ahụ, enweghi ike ịmata ma jupụta na saịtị ndị dị n'usoro. Tụkwasị ọchị na nke ụwa n'ozuzu ụwa ma na-ewute ndị mmadụ n'ozuzu ya. Ọfọn, ma ọ dịkarịa ala, ọrụ mberede, ihe ijuanya, ma eleghị anya ọ bụ naanị site na ohere.
Dị ka ọ dị ugbu a, ịmalite ịmatakwu akụkọ ntolite Dublin nke Ista na 1916 nwere ike ịdị ka ị na-anwa ịmalite ikpo ọkụ na batụ jelii. Oge Ista nke 1916 bụ otu n'ime oge ndị a na-agbasi mbọ ike maka nnwere onwe nke Irish - n'ezie, a pụrụ iwere ya dị ka mgbanwe maka ọdịmma nke mba Republican. Na nke a n'agbanyeghị eziokwu ahụ bụ na nnupụisi ahụ adabaghị. Ma, ọbara ya na-agbaso ndị Irish. Mana ka anyi wepu ihe omuma ndi gbara gburugburu 1916 ma kwue ihe omuma.
Ole ndị bụ ndị Irish Rebels nke 1916?
"Ụkpụrụ Ụlọ," bụ n'efu nke Ireland nke dị n'Alaeze Ukwu Briten, enwere mkparịta ụka kemgbe afọ iri na ụma.
Ọ ghaghị ịbịa na 1914 - ma mmalite nke Agha Ụwa Mbụ metụtara.
Na nkwadebe maka mmepụta nke Ụlọ Iwu, ọtụtụ ụlọ ọrụ agbụrụ dị iche iche eguzobere. Ndi Uzo Ulster Volunteer Force, na-emegide iwu ulo, nke bu ndi Protestant ma raara onwe ha nye ichekwa ozo ma obu wepu Ulster si n'Alaeze ahu, meghariri n'Ugwu .
N'ebe ndịda , ndị ọrụ afọ ofufo Irish, bụ ndị Katọlik, na-akwado Ụlọ Ulo na n'ikpeazụ nke nnwere onwe Irish, eguzobere. Ma na agha nke agha na Europe ọtụtụ ndị ọrụ afọ ofufo si n'akụkụ abụọ nke nkewa ahụ gosipụtara ikwesị ntụkwasị obi ha na London, nke kachasị ike sonyere ndị agha Britain. Ndị ọrụ afọ ofufo nke Irish kwadoro onwe ha dịka "ndị ọrụ afọ ofufo mba," yana naanị obere (obere raara onwe ya nye) na-etinye uche n'ihe kpatara ya.
Ndị a bụ ndị otu "Nchịkọta Ndị Agha" guzobere na nzuzo nke Òtù Ụmụnna Republican Irish guzobere. Ọ bụ ezie na ọgụgụ isi nke British mere ka ha nwee ike ịhazi atụmatụ nnupụisi. Ndị otu dị iche iche na-akwado ha dịka ndị agha nke ndị agha na-akpọ Irish citizens (ICA), ndị agha Hibernian (nkeji nkeji nkeji), Cumann na mBan (òtù ndị inyom nationalist) na Fianna Éireann (a version nationalistic nke Boy Scouts). Ịga n'ihu ndị ọrụ afọ ofufo nke Irish bụ ndị isi ọrụ nke Eoin MacNeill na "Ọchịagha" Patrick Pearse, poet, ọkọ akụkọ ihe mere eme na onye nkụzi.
Hà Bụ Ha Ka Ọ Bụ Ha Agaghị Achọ?
N'afọ 1916, ndị Britain nwere ọgụgụ isi nwere nkọwa doro anya na IRB na-eme atụmatụ nnupụisi nke agha. Ha maara egwuregwu ndị isi na isi nsogbu na-ejide ha - obere ngwá agha.
A rugharịrị 1,500 rifles banye na haruru Howth ruo afọ ole na ole site n'aka Erskine Childers - ọtụtụ dị ole na ole. Ndị ọkà ọgụgụ isi makwaara na ndị nwe obodo nọ na-echere Roger Casement, na-aga Germany ugbu a ịzụlite " Irish Brigade " n'etiti PoWs, iji laghachi na Ireland na mbubata ngwá agha, site n'aka Kaiser. N'ihi ya, ha maara nke ọma.
E weere mkpu ahụ mgbe a na-ejide Roger Casement nke na-adịghị achọ ịda mbà na nke yiri ka ọ na-adịghị mma, jidere ya na nso nso Banna Strand na Good Friday 1916. Ọ bụ ụgbọ mmiri Germany U-ụgbọ mmiri U19 ka a kwụsịrị ya. N'ụzọ dị mwute, ụgbọ mmiri ahụ bụ "Aud", na-ebu ngwá agha Germany, na-egbochi ya ma bụrụ nke a ga-atụgharị. N'otu oge ahụ, ndị ọrụ afọ ofufo Irish na ndị ọzọ dị iche iche dị iche iche nyere iwu ka ha gaa "ngbanwe" n'ụbọchị Ista Sunday. O doro anya na nnupụisi dị nso - ma onye odeakwụkwọ bụ odeakwụkwọ Sir Matthew Nathan kpebiri na ọ bụ ihe ọ bụla na-adịghị eche banyere ihe ọ bụla, ọ bụghịkwa na o mejupụtara iwu ahụ ijide ihe ruru 100 ndị isi mara nke IRB na ndị ọrụ afọ ofufo.
Kama otu ụlọ ọrụ ndị agha Britain dum kpebiri na ha ga-atụfu oge ọmụmụ agbụrụ Ista na Fairyhouse (County Meath) ga-abụ mmehie. N'ihi ya, a chụpụrụ Dublin na ndị isi na ndị ọzọ na-eme mkpebi.
Ekekọrịta Irish
N'akụkụ nke ọzọ nke nkwekọrịta nke yiri ka ọ dị n'ihu na-agbagha - mgbe a nyere ndị ọrụ afọ ofufo iwu ka ha gaa na Sunday Sunday, Onye isi ọrụ nke MacNeill kwuru n'ụzọ ziri ezi na nbili dị nso ma kpebie imebi iwu ahụ. Ọ gbanwere mgbe Pearse kwuru na Casement na-ebu ngwá agha ndị dị oké mkpa. Mgbe ahụ, akụkọ ahụ mebiri na e jidere Casement na ngwá agha dị na ala nke oké osimiri ahụ. MacNeill chere (nnwere onwe nke ọma) na nnupụisi ahụ ga-amalite site na mbido ma budata nkwụnye ọ bụla na "ngbanwe". Emere Ista Ista na 1916 n'ụzọ dị irè.
Ma ọ bụghị maka Pearse (bụ onye nwere "ịchụ àjà ọbara") na Connolly (bụ onye kwusiri ike na nnupụisi nke ọzọ nke ICA naanị oge) - ha nwere akwụkwọ ikikere Thomas MacDonagh na ndị Dublin nke Volunteers na na-ekwu na Ista Monday na 10 AM na ihe ọ bụla ngwá agha ha nwere ... na nri maka otu ụbọchị.
Ememe Ista malitere n'ikpeazụ na-amalite ...
Isiokwu a bụ akụkụ nke usoro nchịkọta nke Ista na 1916:
- Nkebi nke 1 - Nhazi
- Nkebi nke 2 - Nkwalite
- Nkebi nke 3 - Izu